Hở hàm ếch và sứt môi là những khuyết tật bẩm sinh ảnh hưởng đến diện mạo và khả năng ăn uống, phát âm của trẻ. May mắn thay, với sự tiến bộ của y học, những khuyết tật này có thể được điều trị hiệu quả, giúp trẻ em sống một cuộc sống bình thường và trọn vẹn. Cùng JK Nhật Hàn tham khảo các phương pháp điều trị hở hàm ếch và sứt môi tốt nhất hiện nay ngay trong bài viết sau đây nhé!
MỤC LỤC
Hở hàm ếch và sứt môi là gì?
Hở hàm ếch và sứt môi là hai dị tật bẩm sinh liên quan đến sự không hoàn thiện trong sự phát triển của môi và vòm miệng. Theo thống kê, cứ khoảng 1 trong 700 trẻ sinh ra trên thế giới mắc phải một trong hai hoặc cả hai dạng dị tật này. Các dị tật này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến chức năng ăn uống, phát âm và thậm chí là khả năng hô hấp.
- Sứt môi: Khoảng hở có thể chỉ ảnh hưởng đến phần ngoài của môi trên hoặc kéo dài tới vùng mũi.
- Hở hàm ếch: Khoảng hở có thể chỉ xuất hiện ở phần mềm của vòm miệng, hoặc kéo dài đến phần cứng và ảnh hưởng đến cấu trúc xương hàm.
Khi sinh ra mắc phải khuyết điểm hở hàm ếch và sứt môi, trẻ sẽ gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống. Khó khăn trong việc ăn uống ngay từ khi sinh ra, việc mút sữa dễ làm trẻ bị sặc vì khoang mũi và miệng được thông đến nhau hoàn toàn do có khe hở. Vì thế trẻ dễ bị nghẹt thở hoặc sặc khi ăn.
Đến độ tuổi học nói, trẻ dễ bị rối loạn giọng nói, vì tình trạng hở hàm ếch ảnh hưởng đến sự phát triển của vòm miệng và các cơ liên quan đến phát âm, làm giọng trẻ bị méo.
Những nguy cơ nhiễm trùng tai và các vấn đề về thính giác, các dị tật này có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến tai giữa, gây nhiễm trùng và mất thính giác nếu không được điều trị sớm.
Ảnh hưởng tâm lý vì vấn đề ngoại hình rất quan trọng, sứt môi hở hàm ếch khiến cho gương mặt bất thường, mũi và môi có khuyết điểm lớn. Ngoại hình bị ảnh hưởng có thể khiến trẻ mất tự tin, gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội.
Nguyên nhân gây hở hàm ếch và sứt môi
Hở hàm ếch và sứt môi xảy ra khi các cấu trúc trên mặt và miệng không khép lại hoàn toàn trong quá trình phát triển của thai nhi. Các yếu tố gây nên dị tật này có thể bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Nếu cha mẹ hoặc người thân trong gia đình có tiền sử mắc dị tật này, nguy cơ mắc của trẻ cao hơn.
- Yếu tố môi trường: Môi trường sống, thói quen của người mẹ trong thời kỳ mang thai như hút thuốc lá, uống rượu bia, hay tiếp xúc với các chất độc hại đều có thể tăng nguy cơ dị tật.
- Thiếu dinh dưỡng: Thiếu vitamin, đặc biệt là axit folic, trong quá trình mang thai cũng là một nguyên nhân quan trọng.
Giải pháp điều trị hở hàm ếch và sứt môi
Đối với trẻ em qua các giai đoạn
Điều trị hở hàm ếch và sứt môi chủ yếu được tiến hành thông qua việc phẫu thuật chỉnh hình, thường được tiến hành trong năm đầu đời của trẻ. Các bác sĩ khuyến nghị tiến hành phẫu thuật sớm để tránh các biến chứng và giúp trẻ phát triển bình thường. Quá trình điều trị thường trải qua các giai đoạn
- Thời điểm phẫu thuật: Phẫu thuật sứt môi thường được thực hiện khi trẻ từ 3 đến 6 tháng tuổi. Phẫu thuật hở hàm ếch thường được thực hiện khi trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi.
- Kỹ thuật phẫu thuật: Các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại bao gồm các phương pháp ít xâm lấn, sử dụng mô tự thân hoặc mô nhân tạo, và các kỹ thuật tái tạo để đạt được kết quả thẩm mỹ tốt nhất.
Phẫu thuật sứt môi
Hai phương pháp phẫu thuật phổ biến cho sứt môi bao gồm:
- Phương pháp “Millard”: Đây là một trong những kỹ thuật phẫu thuật sứt môi phổ biến nhất, tập trung vào việc tái tạo mô môi và tạo hình môi mới bằng cách sử dụng các mảnh mô gần kề. Kỹ thuật này giúp giảm thiểu sự xuất hiện của sẹo. Trẻ em có thể được điều trị phẫu thuật sứt môi hở hàm ếch càng sớm càng tốt
- Phương pháp “Tennison”: Kỹ thuật này thường được sử dụng cho những trường hợp sứt môi phức tạp hơn, kết hợp việc tái tạo mô và điều chỉnh các cấu trúc bên trong để đảm bảo chức năng tốt hơn.
Phẫu thuật hở hàm ếch
Phẫu thuật hở hàm ếch có thể bao gồm:
- Phẫu thuật ghép mô: Sử dụng mô tự thân (chẳng hạn như mô từ vòm miệng) hoặc mô nhân tạo để lấp đầy khoảng trống hở trong hàm ếch. Phẫu thuật này giúp cải thiện chức năng nuốt, nói và thẩm mỹ của khuôn mặt.
- Kỹ thuật ghép mô khác: Các kỹ thuật mới như sử dụng các loại vật liệu sinh học có thể giúp tăng cường kết quả điều trị và giảm nguy cơ biến chứng.
Sau khi phẫu thuật, trẻ thường cần được hỗ trợ phát âm, điều trị ngôn ngữ có thể giúp trẻ cải thiện khả năng phát âm, vì hở hàm ếch có thể ảnh hưởng đến cách phát âm. Đồng thời nên tiến hành theo dõi và điều trị các vấn đề về thính lực là rất quan trọng, vì trẻ có nguy cơ cao mắc phải các vấn đề này.
Chỉnh nha và phẫu thuật thẩm mỹ dài hạn khi lớn lên. Trẻ bị sứt môi hoặc hở hàm ếch có thể cần điều trị chỉnh nha và các phương pháp phục hồi thẩm mỹ để cải thiện sự phát triển hàm và khuôn mặt. Đối với những trẻ có vấn đề về sự phát triển răng miệng hoặc cấu trúc hàm, việc điều trị chỉnh nha có thể giúp cải thiện chức năng nhai và thẩm mỹ. Sau khi trẻ lớn hơn, có thể cần thực hiện phẫu thuật phục hồi để cải thiện hình dáng và chức năng của môi và hàm.
Đối với người lớn hở hàm ếch và sứt môi
Khi được 16 tuổi, có thể tiến hành can thiệp phẫu thuật chỉnh hình mũi môi, để cải thiện một phần chức năng của mũi và môi, cùng với đó là tạo hình thẩm mỹ mũi môi toàn diện giúp người dị tật tự tin hơn với ngoại hình của mình.
Tại Bệnh viện JK Nhật Hàn, phẫu thuật chỉnh hình mũi môi dị tật được tiến hành với công nghệ độc quyền. Theo ThS.BS Lê Viết Trí – Giám đốc Bệnh viện JK Nhật Hàn cho biết: “Hầu hết trẻ dị tật hở hàm ếch và sứt môi khi sinh ra đều được phẫu thuật vá môi và vòm họng để có thể cải thiện ăn nhai và lớn lên. Khi điều trị cho trẻ thành niên và người lớn, hầu hết đều có khuyết sẹo rất lớn ở mũi và môi, đó là vết tích của các cuộc phẫu thuật thời thơ ấu. Vì thế cần có can thiệp đặc biệt để giải quyết vấn đề trên, song song đó là điều chỉnh thẩm mỹ cho cả mũi và môi”.
Cũng theo chuyên gia, những trường hợp sứt môi hở hàm ếch một bên gây ra dị dạng mũi thứ phát là nghiêng vẹo, bất đối xứng mũi. Nguyên nhân của tình trạng này là do cơ vòng môi đứt gãy, một đầu bám vào đuôi vách ngăn mũi, một đầu bám vào cánh mũi gây co kéo bất thường.có thể tiến hành phẫu thuật mũi và môi trong cùng một phần thực hiện. Phẫu thuật mũi sẽ được tiến hành trước, sau đó đến tạo hình môi và nhân trụng. Phẫu thuật mũi cho người dị tật rất khó khăn, vì mũi có khuyết điểm nặng liên quan đến cấu trúc mũi, khuyết sụn và sụn mũi thường lệch vẹo. Để giải quyết vấn đề này chuyên gia tiến hành ứng dụng 2 kỹ thuật trong 1 lần phẫu thuật.
Video: kết quả sau 15 ngày chỉnh hình mũi môi dị tật
Thứ nhất là cần phải chỉnh hình lại vách ngăn mũi cho vững chãi và thật thẳng. Thứ hai là chỉnh hình sụn cánh mũi bên dị tật trở về vị trí bình thường. Thứ ba là chỉnh sửa phần mô mềm cánh mũi của hai bên làm sao cho cân đối.
Kỹ thuật gia cố trụ mũi Pyramid: Kỹ thuật Pyramid được nghiên cứu và ứng dụng cho người Việt, khắc phục phần trụ mũi vững chãi hơn, với người có tình trạng mũi khuyết nặng hay dị tật. Phẫu thuật tác động trực tiếp đến vách ngăn mũi và chân trụ mũi, tạo hình như dáng kim tự tháp với nền móng vững chắc. Tạo ra neo đậu giữa trụ mũi và sụn cánh mũi, từ đó đưa đầu mũi lên cao một cánh an toàn, giải quyết tình trạng đầu mũi sụp.
Kỹ thuật chuyển vạt V-Y-Z: Kỹ thuật vạt V-Y có ưu điểm mở rộng được lỗ mũi và điều chỉnh sụn cánh mũi. Vạt Z có thể xoay được vị trí đuôi sụn cánh mũi. Do đó khi kết hợp các kỹ thuật này sẽ giúp chỉnh được lỗ mũi và vòng sụn cánh mũi, vừa xoay được đuôi sụn cánh mũi. Để chỉnh sửa cánh mũi gãy do dị tật bẩm sinh, cần phải chỉnh sửa phần sụn cánh và mô mềm vùng tiền đình mũi, bao gồm xoay sụn cánh mũi về đúng vị trí của nó. Tạo độ cân đối của vòm sụn cánh mũi so với sụn mũi bên lành. Từ đó kết hợp mở rộng mô mềm vùng tiền đình mũi ngay vị trí bờ dưới sụn cánh mũi. 2 cánh mũi bất cân xứng do khuyết sụn, cần can thiệp chỉnh độ cao vòm mũi và giải quyết chỗ yếu mô mềm bờ sụn cánh mũi, từ đó mở rộng cho lỗ mũi cân xứng hơn.
Tạo hình thẩm mỹ môi bằng kỹ thuật chuyên biệt, sửa lòng môi khuyết, tạo hình viền môi và nhân trung, kết hợp xoá sẹo. Từ đó mang đến kết quả tối ưu cho những trường hợp khuyết điểm mũi môi.
Hình ảnh thực tế trước và sau khi tạo hình thẩm mỹ mũi hở hàm ếch và sứt môi
Giải pháp phòng tránh hở hàm ếch và sứt môi
Đảm bảo sức khoẻ và dinh dưỡng trong thai kỳ: Dinh dưỡng hợp lý trong thai kỳ là một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh như hở hàm ếch và sứt môi. Axit folic là một loại vitamin B (B9) rất quan trọng trong việc phát triển tế bào và ngăn ngừa dị tật bẩm sinh. Nghiên cứu cho thấy, bổ sung đủ axit folic trước và trong suốt thai kỳ có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ hở hàm ếch và sứt môi. Phụ nữ mang thai nên bổ sung ít nhất 400-600 microgam axit folic mỗi ngày từ 1 tháng trước khi thụ thai và trong suốt 3 tháng đầu của thai kỳ. Cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng khác như sắt, canxi, vitamin D, protein, và omega-3 để hỗ trợ sự phát triển toàn diện của thai nhi.
Kiểm tra sức khoẻ định kỳ khi mang thai, phát hiện sớm dị tật và có sự tư vấn kịp thời. Tư vấn gen di truyền có thể xác định nguy cơ và giúp cha mẹ có biện pháp phòng ngừa ngay từ sớm.
Đối với trường hợp trẻ sinh ra có dị tật, cha mẹ nên xây dựng lộ trình điều trị cho con, đồng hành và lắng nghe trẻ để hỗ trợ tâm lý cho trẻ phát triển hoà nhập với cộng đồng, tránh những tác nhân tiêu cực ảnh hưởng lên tâm lý của trẻ
Hy vọng rằng thông qua bài viết bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về hở hàm ếch và sứt môi, cùng với đó là giải pháp điều trị khi có người thân không may mắc phải vấn đề này. Liên hệ ngay với Bệnh viện JK Nhật Hàn nếu bạn cần thêm thông tin hoặc tư vấn đặt lịch hẹn cùng chuyên gia. Hotline 094 1800 999 Zalo/Viber/Facetime.
